Wąsosz

Wąsosz to pierwotnie folwark nad rzeką Głomią, występujący w źródłach już  1400 r. i należący do rodziny Danaborskich. W XVII i XVIII w. działały tu młyn i papiernia. W tym czasie obok folwarku powstała wieś, należąca do dziedziców złotowskich, którzy nadali papierni wiele przywilejów. Właściciel młyna papierniczego dostarczał tytułem dzierżawy 6 ryz papieru listowego oraz 6 ryz papieru rejestrowego. Papiernia spłonęła w połowie XIX w. i nie została już odbudowana. We wsi znajduje się pałac zbudowany ok. 1800 r., obecnie mocno zniszczony oraz dwór z pocz. XX w. Widnieją na nim ornamenty przywiezione przez właścicieli z Danii, które miały mieszkańcom zapewnić szczęście. Obie budowle stanowią mieszkania prywatne. Na rozwidleniu dróg stoi kapliczka murowana na przełomie XIX i XX w. Miejscowość położona malowniczo wśród lasów.

Legenda ,,Kłusownik”

 We wsi Wąsosz w czasie jednej z epidemii cholery umierało dużo ludzi. Pozostali przy życiu załadowali swój dobytek na łodzie i zaczęli uciekać, płynąc z nurtem Głomi. 
Po paru kilometrach natrafili na młyńską zaporę, tam wyciągnęli wszystko z łodzi, na polu zaczęli budować szałasy, ziemianki i lepianki. Nową siedzibę nazwali Wąsoszkami. Zajęli się uprawą zbóż, hodowlą bydła i pszczelarstwem. Tylko Makary gardził pracą i zajmował się kłusownictwem. Wyłapywał zwierzynę na wnyki i potrzaski. Pan z zamku w Krajence nakazał gajowemu Szymkowi, aby temu się przeciwstawił. Makary mimo wielu ostrzeżeń i próśb nie słuchał gajowego i postanowił go zabić. Urządził zasadzkę w widłach Głomi i Kocuni, gdzie było najwięcej zwierzyny. Z ukrycia zgładził gajowego, który potem dniem i nocą ukazywał się jako zjawa. Makary zmienił trasę swych przejść przez rzekę i chodził przez bagna, aż któregoś razu w nich utonął. 
W miejscu, gdzie gajowy Szymek został zabity pobudowano most, który nazwano ,,czerwonym mostem”. Istnieje on do dnia dzisiejszego, a lękliwi ludzie boją się tamtędy przechodzić.