Skrzatusz

Skrzatusz - jest najstarszą miejscowością gminy Szydłowo. Początki miejscowości są mało znane, pierwsze informacje o Skrzatuszu pochodzą z XV wieku. Od XVI wieku miejscowość słynie jako miejsce kultu Matki Bożej. Ważnym wydarzeniem w dziejach Skrzatusza było sprowadzenie w 1575 roku figury Matki Bożej Bolesnej. W 1680 roku do Skrzatusza przybył król Jan III Sobieski, aby wraz z rycerstwem wyjednać za pośrednictwem Matki Bożej Bolesnej zwycięstwo nad Turkami. Największym zabytkiem Skrzatusza jest kościół, budowany był w latach 1687 – 1694. Został on wystawiony jako wotum dziękczynne za zwycięstwo wiedeńskie nad Turkami. Fundatorem był Wojciech Konstanty Breza. W 1697 roku biskup poznański Jan Stanisław Witwicki ogłosił dekret orzekający figurę Matki Boskiej Skrzatuskiej cudowną. Co roku w połowie września w miejscowym Sanktuarium odbywa się odpust diecezjalny diecezji koszalińsko – kołobrzeskiej. Kościół w Skrzatuszu jest jednym z najciekawszych zabytków barokowych w Polsce. W barokowym wnętrzu kościoła kryje się wiele wspaniałych zabytków z XVII i XVIII wieku. Przez miejscowość prowadzą rowerowe szlaki turystyczne. Ozdobą wsi jest jezioro oraz tereny zielone. W centrum miejscowości znajduje się kapliczka. We wsi istnieje kilka gospodarstw rolnych.

Kościół w Skrzatuszu jest najważniejszym zabytkiem gminy Szydłowo. Od kilku wieków jest znanym miejscem kultu religijnego. Sanktuarium Maryjne w Skrzatuszu nazywane jest również „Jasną Górą Północy”. Jego historia rozpoczyna się z chwilą sprowadzenia do Skrzatusza figury matki Bożej Bolesnej. Kościół został wybudowany w latach 1687 – 1694 jako wotum dziękczynne za zwycięstwo wiedeńskie nad Turkami. Fundatorem był Wojciech Konstanty Breza. W 1697 roku biskup poznański Jan Stanisław Witwicki ogłosił dekret orzekający figurę Matki Boskiej Skrzatuskiej cudowną. Kościół w Skrzatuszu jest jednym z najciekawszych zabytków barokowych w Polsce.           W barokowym wnętrzu kościoła kryje się wiele wspaniałych zabytków z XVII               i XVIII wieku. W zakrystii kościoła znajdują się portrety trumienne z XVII i XVIII wieku. W otoczeniu świątyni znajduje się zabytkowa dzwonnica, na której przedstawiona jest historia Sanktuarium Maryjnego oraz  stacje drogi krzyżowej. W kościele znajdują się również zabytkowe organy.