Dębogóra

Dębog?ra –

dokładny rok powstania wsi jest nieznany ,ale ponieważ wieś miała kości?ł już w 1605 r. musiała powstać niewiele wcześniej. Zasiedleniem kierowali dwaj bracia Jancke mieszkający na zagrodzie sołtysa. Jeden z nich miał 2 łany a drugi 1 łan . Dobra wieleńskie sprzedały wieśniakom także łąki nadnoteckie W 1631roku  wieś liczyła 30 dom?w. W dokumencie z 1653 r. wszyscy mieszkańcy określeni  zostali jako Niemcy.

W latach 1693 i 1713 sołtysem był Andreas Blume ,w 1736 Friedrich Fritz.

W 1773 r. sołtys posiadał 3 łany, 5 dziedzicznych chłop?w ponad ½ do 1 i ½ łana,12 chłop?w służebnych  i karczmarz po ½ łana. W tym czasie we wsi był też proboszcz i nauczyciel. We wsi żyło 203 osoby na 672 ha. Wszyscy ewangelicy.

Stara zagroda sołtysia powiększyła się do 500 morg w czasach separacji ,po 1830 r. Po 1890 właściciel Johann Briese parceluje ją a pozostałą resztęa 80 m?rg w 1927 podzielono dalej i sprzedano. Kupił je Gustaw Friedrich z Dębog?ry i zburzył zabudowania gospodarcze wzniesione z dużym rozmachem (mur pruski) kończąc erę dumnego sołtysiego dworu.

1930 duża część d?br sprzedana „Heimatstaette Grenzmark”, kt?ra założyła 18 gospodarstw, dalsza część kupiona przez dobra wieleńskie, reszta 240 ha kupił rolnik Arnold Hahn. Przed tym podziałem we wsi było 20 chłop?w na 15-64 ha.

1867 r. - 498 mieszkańc?w –najwyższy stan w historii, po podziale d?br 550.

Powierzchnia gminy w 1930r. to 1833 ha.

Kości?ł drewniany służył do 1886 r. potem został  zamknięty. Nowy od 1897, w zakrystii drewniany ołtarz skrzydłowy z p?źnogotyckimi figurami apostoł?w z XVI w. i malowana szybka z 1608 r. Do proboszcza należało 230 m?rg probostwa poza tym 26 m?rg ziemi kościelnej. Parafia obejmowała Wiżany, Hutę Szklaną ,Żelichowo i Kuźnicę Żelichowska.

Szkoła zbudowana w 1890 r. miała tylko jedną izbę. Czynna była do 1945 r. –potem dzieci uczęszczały do Kuźnicy Żelichowskiej. Po zasiedleniu majątku, przed wojną  powstały  plany budowy nowej szkoły ale pokrzyżowała je wojna.

W 1945 r. wiele zagr?d przy gł?wnej drodze spalono, dw?ch mężczyzn wywieziono .7 os?b zginęło podczas ucieczki, 6 os?b we wsi.