Natura 2000 -Dolina Noteci

Historia
 
W kwietniu 2004 r. zaproponowano włączenie obszaru w sieć Natura 2000 jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty. W listopadzie 2007 r. został zatwierdzony jako projektowany specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO) pod nazwą Dolina Noteci.
 
Lokalizacja
 
Dolina Noteci obejmuje fragment Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej, począwszy od zachodnich przedmieść Bydgoszczy (Prądy) na wschodzie, po Wieleń na zachodzie. W odróżnieniu od Doliny Środkowej Noteci i Kanału Bydgoskiego (obszaru OSO) obszar Dolina Noteci obejmuje nie tylko dno pradoliny, lecz również fragmenty jej zboczy, zwłaszcza północnej krawędzi, na styku z Pojezierzem Krajeńskim.
 
Dolina jest położona na terenie dwóch województw i siedmiu powiatów: czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego, chodzieskiego, wągrowieckiego, nakielskiego, bydgoskiego i miasta Bydgoszczy.
 
Ogólna charakterystyka obszaru
 
W zachodniej części chronionego obszaru płynie rzeka Noteć, zaś we wschodniej (od Nakła do Bydgoszczy) - Kanał Bydgoski, wybudowany w 1774 r., łączący dorzecza Odry i Wisły.
 
Część obszaru zajmują torfowiska niskie pokryte przez zalewowe łąki i trzcinowiska. Wyspowo występują zarośla i zadrzewienia. Na zboczach doliny znajdują się płaty muraw kserotermicznych. W okolicach Goraja, Pianiówki i Góry oraz Ślesina występują lasy: buczyny i dąbrowy, w tym m.in. ciepłolubne dąbrowy i grądy zboczowe. Teren przecinają kanały i rowy odwadniające. Liczne są zbiorniki astatyczne – starorzecza i torfianki. Miejscami występują rozległe płaty lasów łęgowych. Na większości obszaru występują intensywnie użytkowane łąki.
 
Między dnem doliny a skrajem wysoczyzny występują znaczne deniwelacje terenu, miejscami należące do największych na Niżu Polskim (Góry Rzadkowskie 187 m n.p.m., Dębowa Góra 193 m n.p.m., wobec dna pradoliny 37–54 m n.p.m.).
 
Nad Doliną Noteci nadzór sprawuje Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
 
Siedliska
 
Wśród siedlisk na obszarze doliny, największy udział posiadają łąki i zarośla – 83%, zaś znacznie mniejszy: siedliska rolnicze (9%), lasy liściaste (6%), wody śródlądowe (rzeki i akweny – 3%), lasy iglaste (2%).
 
Wśród siedlisk chronionych największy udział mają: łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (3%), ciepłolubne dąbrowy (3%), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (2%), łąki selernicowe (2%) oraz niżowe świeże łąki użytkowane ekstensywnie (2%).
 
Formy ochrony przyrody
 
Na terenie doliny występuje Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Noteci oraz 4 rezerwaty przyrody:
 rezerwat przyrody Czapliniec Kuźnicki (zlikwidowany w roku 2005),
 rezerwat przyrody Skarpy Ślesińskie,
 rezerwat przyrody Kruszyn,
 rezerwat przyrody Łąki Ślesińskie.
 
Wartość przyrodnicza
 
Obszar obejmuje bogatą mozaikę siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (15 rodzajów), z priorytetowymi lasami łęgowymi i dobrze zachowanymi kompleksami łąkowymi, choć łącznie zajmują one poniżej 20% powierzchni obszaru.
 
W Dolinie Noteci notowano m.in.:
 22 gatunki ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej,
 rośliny (starodub łąkowy), bezkręgowce (czerwończyk fioletek), ryby (boleń, piskorz, głowacz białopłetwy), płazy (kumak nizinny) i ssaki (bóbr europejski, wydra europejska), wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej.
 
Rekomendowana jest również restytucja na tym terenie łątki ozdobnej, występującej w okolicach Nakła na początku XX w.
 
Obszar częściowo pokrywa się z ostoją ptasią o randze europejskiej E-33 Nadnoteckie Łęgi. Jest to również ważny korytarz ekologiczny o randze międzynarodowej.